Son araştırmalara göre günümüzde 7 binin üzerinde dil aktif konuşulmaktadır. En fazla dil çeşitliliğine sahip olan kıta olan Asya kıtasıdır. Asya kıtasında yaklaşık 2200 dil konuşulduğu tahmin edilmektedir. Avrupa'da ise yaklaşık 260 dil konuşulmaktadır.
Konuşulan bu kadar fazla sayıda dil olmasına karşın, modern diller o dili kullanan insan sayısının bir milyon veya daha fazla olan diller kabul edilmektedir. Modern diller arasında en fazla kullanılan dil genel olarak İngilizce dilidir.
Bugün dünyada farklı toplumların bu kadar farklı dilleri konuşmaları sosyal kültürel ve ekonomik anlamda birbirleriyle, iletişim kurabilmeleri için yazılı sözlü tercüme hizmeti veren tercüman ve çevirmenlere gerek duyulmuştur. Bunun sonucunda birçok ülkede çeşitli dillerde yazılı ve sözlü tercüme hizmetinin verildiği tercüme büroları ortaya çıkmıştır. Bu değişik dillerde yazılı ve sözlü tercüme hizmeti veren tercümanlar tercüme büroları aracılığı ile resmi anlamda yazılı ve sözlü tercüme yeminli hizmeti vermektedirler.
Dünyada bilimsel anlamda tercüme ve çeviri hizmetleri, bir birinden farklı hizmet alanları olmasına karşın, ülkemizde, halk arasında genellikle, tercüme ile çeviri, tercüman ile çevirmen ve mütercim eş anlamlı olarak kabul görmüştür. Ülkemizde ayrıca tercüme bürosu ile çeviri bürosu, bir biriyle aynı hizmetleri veren kuruluşlar olarak kabul edilmektedir.
Tercüme: Bir dilden hedeflenen başka bir dile, sözlü olarak dönüştürme yapılması işlemine tercüme denir.
Çeviri: Bir dilden hedeflenen diğer bir dile yazılı olarak dönüştürme yapılması işlemine çeviri denir. Genelde kaynak metne sadık kalarak yapılır. Almanca konuşan bir insana, Türkiye’de üretilmiş bir ürünü nasıl kullanması gerektiğini anlatmak istediğinizde kaynak metne sadık kalmak gerekir. Bu da kaynak ve hedef metnin birbiriyle çok büyük oranda tutarlı olmasını gerektirir.
Çeviri yapan kişinin, çeviri işlemini yaparken resmi dokümanlar, kullanma kılavuzları, teknik açıklamalar, sözleşmeler, destek hattı hizmetleri gibi alanlarda Orijinal metne sadık kalmaları söz konusudur.
Yerelleştirme: Çevirmen, Lokalizasyon söz konusu olduğunda ise, okuyan kişi tarafından daha anlaşılır olması için kaynak metin, hedef dile adapte edilir, metinde bazı düzenlemeler yapılır. Örneğin atasözleri, deyimler, ünlemler, nidalar yerelleştirilen unsurlar arasındadır. Buna karşın bir metni istenilen bir amaca göre yerelleştirmek de mümkündür. Diğer bir deyişle, yerelleştirilen metin, orijinal metinle birebir aynı olmak durumunda değildir.
Örneğin Türkçe dilinde “ Su testisi suyolunda kırılır” atasözünü İngilizceye bire bir çevirdiğinizde, bir İngiliz vatandaşı için hiçbir anlam ifade etmez. Bunun yerine İngiliz kültüründe sıkça kullanılan ve bu atasözüne karşılık olan “silah ile yatan silah ile ölür” atasözünün kullanılması daha uygun olur. Ancak çeviriyi bu şekilde yaptığımızda bir anlam ifade eder.
Yani kaynak dil ve hedef dil arasında içerik olarak birebir bir aynı çeviri olmaz, fakat anlamın benzer olmasına dikkat edilir.
Tercüman: Bir dilden hedeflenen diğer bir dile, sözlü olarak dönüştürme işlemini yapan kişiye tercüman denir.
Mütercim (Çevirmen): Bir dilden hedeflenen diğer bir dile yazılı olarak dönüştürme işlemini yapan kişiye çevirmen veya mütercim denir.
Tercüme Bürosu: Bir dilden hedeflenen başka bir dile, sözlü tercüme hizmeti veren kuruluştur
Çeviri Bürosu: Bir dilden hedeflenen başka bir dile, yazılı tercüme hizmeti veren kuruluştur. Tercüme büroları, çeviri büroları genellikle noter yeminli çeviri bürosu veya tercüme bürosu olarak, yazılı ve sözlü tercüme hizmeti vermektedirler. Tercüme büroları şahıs veya şirket kuruluşu olabilir.
Ülkemizde özellikle büyük şehirlerde İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, olmak üzere birçok tercüme, çeviri hizmeti veren tercüme ve çeviri bürosu bulunmaktadır. Hangi tercüme bürosunun, hangi kalitede tercüme hizmeti verdiğini anlamak zordur. Tercüme ve çeviri hizmeti veren büroların kalitesi tercüme hizmeti aldıkları çevirmen ve tercümanların deneyimli, konularında uzman olup olmadıklarına bağlıdır.
Özellikle kurumsal tercüme hizmeti alacağınız zaman çok iyi araştırma yapmanız gerekmektedir. Tercüme bürolarının belirlediği tercüme fiyatları birbirine çok yakındır, kaliteli tercüme çeviri hizmeti alma aşamasında, öncelik tercüme, çeviri fiyatı değil, çeviri kalitesi olmalıdır.
Tercüme Çeviri Hizmet Kalitesi: Bu gün Türkiye'de, dünyada olduğu gibi, serbest piyasa kuralları tercüme ve çeviri fiyatlarını belirlemektedir. Genellikle tercüme hizmetinin kalitesini, tercüme hizmetini aldıktan sonra görebilirsiniz. Hedefiniz ucuz tercüme hizmeti almak değil, uygun fiyata kaliteli tercüme hizmeti almak olmalıdır.
İstediğiniz kalitede tercüme çeviri hizmeti alamadığınızda, saygınlık, zaman ve maddi kayıplara uğramanız kaçınılmazdır. Tercüme çeviri bürosundan hangi kalitede hizmet alacağınızı öğrenmek için, çevirisini yaptırmayı düşündüğünüz belgenin her hangi bir bölümünden yarım sayfa (500 yazı karakteri) deneme tercümesi yapılmasını isteyiniz.
Tercüme Çeviri Genel sınıflandırma: Tercüme Çeviri genel olarak yazılı ve sözlü olmak üzere sınıflandırılır. Yazılı çeviri, yeminli çeviri, yeminsiz çeviri, noter yeminli çeviri olmak üzere sınıflandırılabilir. Ayrıca (cd, DVD) gibi çeşitli araçlara kayıtları yapılmış olan ses kayıtlarının, görüntülü kayıtları çözümlenerek, yazılı belge şekline dönüştürme işlemine deşifre tercüme denir.
Yazılı çeviriler, çevirisi yapılması istenen belgelerin içeriklerine göre, genel içerikli çeviriler ve teknik içerikli çeviriler olarak adlandırılır. Tercüme büroları sözlü tercüme hizmetlerini, simültane (anında) tercüme, Konsekütif( ardıl) Tercüme adları altında hizmet sunarlar.
Doğru tercüme çeviri;
Bir dilden hedeflenen başka bir dile çeviri yapılırken dikkat edilmesi gereken en önemli unsur, orijinal belge içeriğinin anlamı ve anlam bütünlüğü bozulmadan hedeflenen dile doğru çevirisinin yapılmasıdır. Tercüme çeviri hizmeti almış birçok insan çok bariz hataları olan tercüme örnekleri ile karşılaşmıştır. Bu tür hatalar çoğunlukla cümle içerisinde geçen kelimelerin tercümesi yapılarak yerine konulduğunda ortaya çıkmaktadır.
Dolayısıyla doğru bir tercüme için kelime tercümesi yaparak, çeviri yapmak doğru bir yöntem değildir. Otomatik olarak bilgisayar programları veya elektronik sözlükler, transla terler tarafından yapılan tercümeler kelime tercümesinin hangi kalitede olduğunun anlaşılabilmesi için iyi bir örnektir iyi bir tercüme için, kaynak dil ve hedef dilin konuşulduğu, toplumun kültürel yapısı konusunda bilgi sahibi olan tercümanlara tercüme yaptırmakta fayda vardır.
Çeviriyi yapacak olan tercümanın mutlaka kaynak dilin cümlelerindeki kelimelerin tercümesini değil, tercümesi istenen belgenin anlam bütünlüğünü koruyacak şekilde hedef dile çeviri yapması gerekmektedir.